Parodontopatija (nepravilan naziv koji se često koristi – paradentoza) je hronično oboljenje koje se manifestuje postepenim propadanjem mekih i tvrdih tkiva (desni i vilična kost) u koje su usađeni zubi. Shodno tome, usljed propadanja tih tkiva i razvoja parodontopatije, vremenom dolazi do smanjenja učvršćenosti zuba u vilici, odnosno njihovog labavljenja, “isplivavanja”, a na kraju i ispadanja.

Parodontopatija je danas jedno od najrasprostranjenijih oboljenja čovjeka uopšte i predstavlja glavni razlog gubitka zuba kod odraslih. Otežavajuća okolnost u slučaju parodontopatije je njen hronični karakter i spor tok napredovanja. Sam početak bolesti je gotovo neprimjetan, bez jasnih i karakterističnih tegoba poput bola ili slično, koje bi navele pacijenta da se na vrijeme obrati stomatologu za pomoć. Bolest dakle napreduje, razvija se godinama, čak i decenijama, ali na kraju neumitno dovodi do gubitka zuba. U velikom broju slučajeva pacijent počinje da uočava ozbiljnost problema tek u poodmakloj fazi, kad su se već razvile posljedice koje se u tom momentu više ne mogu u potpunosti sanirati. Iz tog razloga je odgovornost na pacijentu da redovno posjećuje stomatologa, ali je i odgovornost na stomatologu da dijagnostikuje parodontopatiju na vrijeme te preduzme sve radnje kojima bi se djelovalo na uzročnike bolesti.

Početna faza parodontopatije označava se kao gingivitis (upala desni). Gingivitis nije praćen bolom, već samo promjenama desni u vidu otoka ili boje (desni gube zdravu, svijetlo ružičastu boju i postaju izrazito crvene). Ponekad se javljaju neodređene senzacije  poput trnjenja ili peckanja, kao i krvarenje desni u većoj ili manjoj mjeri, i to najčešće prilikom pranja zuba. Osnovni uzrok ovih pojava jesu naslage na zubima (dentalni plak, zubni kamenac, pigmenti iz hrane, pića i od nikotina…) a koje su posljedica loše oralne higijene.

Ukoliko se ova naizgled bezazlena upala desni ne sanira, dolazi do napredovanja bolesti. Neuklonjene naslage na zubima predstavljaju odličnu podlogu za bakterije koje se razmnožavaju pri tom stvarajući različite toksine. Bakterijski toksini, kao i sam pritisak naslaga na desni dovode do sljedeće faze – povlačenje desni i ogoljavanje vrata zuba. Istovremeno se stvara i parodontalni džep između kosti i korjena zuba usljed razgradnje koštanog tkiva, što je rezultat dejstva bakterijskih toksina.

Nastanak parodontalnog džepa je značajan momenat u procesu razvoja parodontopatije. Za razliku od upale desni (gingivitisa) koja je reverzibilna promjena (to znači da se može potpuno izliječiti ukoliko se npr. pojača oralna higijena, primjene odgovarajući medikamenti itd.), parodontalni džep, kad jednom nastane, ne može da se ukloni na jednostavan način. Moguće je samo zaustaviti njegovo produbljivanje. Parodontalni džep inače predstavlja često mjesto infekcije jer se u njemu nagomilava i raspada hrana. Ostatke hrane iz parodontalnog džepa je teško, gotovo nemoguće ukloniti uobičajenom kućnom oralnom higijenom (pranjem zuba četkicom ili koncem za zube) već je najčešće potrebno periodično raditi kiretažu i ispiranje džepa u stomatološkoj ordinaciji (naročito ako su u pitanju duboki, teško pristupačni džepovi).

Raspadnuta hrana u parodontalnom džepu uzrokuje neprijatan zadah iz usta, a pogoduje i daljem razmnožavanju bakterija. Usljed toga dolazi do daljeg produbljivanja parodontalnog džepa što omogućava gomilanje još većih količina hrane, tako da proces ulazi u jedan začarani krug. Vremenom, produbljivanje džepa dovede i do klaćenja, a na kraju i ispadanja zahvaćenog zuba.

Nažalost, treba istaći da uzrok stvaranja parodontalnog džepa i razvoja parodontopatije može biti i jatrogeni faktor, odnosno greška ljekara stomatologa tj. izrada loših stomatoloških radova – plombi koje su postavljene u višku (plombe koje štrče u vidu stepenika van prirodnog oblika zuba), kao i predimenzioniranih, preširokih kruna i mostova. Ovakvi radovi zadržavaju hranu što vremenom dovodi do stvaranja parodontalnih džepova. Iz tog razloga ih je neophodno ukloniti i izraditi nove, adekvatne radove koji neće štetno djelovati na parodontalna tkiva.