Zubni kamenac je čvrsta naslaga koja se vremenom taloži na zubima. Nastaje tako što se minerali iz pljuvačke ugrađuju u meke naslage – zubni plak i ostatke hrane. Proces stvaranja kamenca dešava se kod svakog, ne može se spriječiti, ali je od izuzetnog značaja da se stvoreni kamenac periodično uklanja sa zuba. Na taj način se sprečava štetno dejstvo koje bi u suprotnom zubni kamenac imao po oralno zdravlje.

Posljedice neuklanjanja i dugotrajnog postojanja kamenca na zubima su veoma ozbiljne iako se često zanemaruju čak i od strane stomatologa. Naime, već odavno je poznato da je zubni kamenac glavni uzročnik parodontopatije (paradentoze). A parodontopatija je opet najčešći razlog gubitka zuba kod odraslih.

Nataložen na zubima, kamenac vrši mehanički pritisak na desni (gingivu). Desni usljed toga otiču, krvare, postaju preosjetljive (što dodatno otežava higijenu), a zatim se počinju postepeno i povlačiti zbog iritacije, što dovodi do ogoljavanja zuba. Ovaj proces jeste spor i dugotrajan, ali je i nezaustavljiv, i upravo ta sporost često zavara pacijenta koji se odlučuje na djelovanje tek onda kad bude prekasno, tj. kad se parodontopatija već razvije u svom punom obliku. Liječenje parodontopatije predstavlja mukotrpan proces koji zahtijeva mnogo vremena, truda i disciplinovanosti pacijenta, pri čemu se potpuno izlječenje vrlo često ne može ni postići, već se uspjehom smatra čak i samo zaustavljanje napredovanja bolesti.

Sa druge strane, uklanjanje kamenca je jednostavna procedura za koju je dovoljna jedna posjeta stomatologu u 6 do 12 mjeseci. Sam tretman traje 30 do 45 minuta i za većinu pacijenata je lako podnošljiv te se rutinski radi bez anestezije. Kod pacijenata sa osjetljivijim zubima je, uz upotrebu lokalne anestezije, u potpunosti bezbolan. I upravo na ovaj način, dakle redovnim odlascima stomatologu radi uklanjanja kamenca, smo učinili mnogo da do razvoja parodontopatije uopšte ni ne dođe.

Osim zdravstvenog značaja, uklanjanje kamenca ima i higijenski kao i estetski efekat. Često, neprijatan zadah potiče upravo od nataloženih naslaga kamenca na zubima, a o tome da zubi bez kamenca izgledaju bjelje, ljepše i zdravije nema potrebe ni pričati.

Ono što treba naglasiti jeste činjenica da se zubni kamenac ne može ukloniti uobičajenom kućnom oralnom higijenom (pranjem zuba četkicom ili upotrebom konca). Nastali zubni kamenac može ukloniti isključivo stomatolog, u stomatološkoj ordinaciji, upotrebom odgovarajućih instrumenata.

To svakako ne znači da oralna higijena nema nikakav uticaj. Naprotiv, odgovarajuća oralna higijena kod kuće može usporiti stvaranje kamenca, jer se, ponovićemo, kamenac stvara ugradnjom minerala iz pljuvačke u meke naslage koje ostaju na zubima (plak i ostaci hrane). Logično, ukoliko je manje mekih naslaga na zubima jasno je da je i stvaranje kamenca manje i sporije izraženo. Prema tome, dobra oralna higijena uz redovno uklanjanje zubnog kamenca u stomatološkoj ordinaciji jeste sigurna formula za izbjegavanje problema koji mogu nastati kao posljedica dugotrajnog prisustva kamenca na zubima.

Uobičajena je preporuka jednom do dvaput godišnje posjetiti stomatologa radi uklanjanja kamenca. S tim da koncentracija minerala u pljuvačci kod nekih osoba može biti i znatno viša od prosjeka te je i stvaranje kamenca u takvim slučajevima mnogo više izraženo bez obzira na dobru oralnu higijenu. Kod takvih pacijenata je potrebno ovu intervenciju sprovoditi i češće.

Za kraj vam preporučujemo da periodično sami sprovodite jedan mali pregled. Pred ogledalom, pod jakim svjetlom pregledajte unutrašnju stranu prednjih zuba u donjoj vilici. Ukoliko uočavate bjeličasto-žućkaste naslage na granici između desni i vrata zuba vrijeme je da zakažete termin kod stomatologa radi uklanjanja kamenca. Kod pušača kamenac će biti i još uočljiviji zbog nikotinskog mrkog pigmenta.